Συστολική και διαστολική πίεση: Με ποιους κινδύνους συνδέεται η κάθε μία
Η αρτηριακή πίεση αποτυπώνεται με δύο τιμές, τη συστολική και τη διαστολική πίεση.
Η συστολική πίεση αντιστοιχεί στην πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά συστέλλεται και τις τροφοδοτεί με αίμα.
Η διαστολική πίεση αφορά στην πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά ηρεμεί μετά τη συστολή.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην κορυφαία ιατρική επιθεώρηση Lancet, καθεμιά από τις δύο τιμές συνδέεται με τον αυξημένο κίνδυνο διαφορετικών καρδιαγγειακών παθήσεων.
Η μελέτη εξέτασε τη σχέση αρτηριακής πίεσης με 12 διαφορετικές καρδιαγγειακές παθήσεις σε πάνω από 1,2 εκατομμύρια ασθενείς, 30 ετών και πάνω χωρίς ιστορικό καρδιοπάθειας.
Τα ευρήματα της μελέτης κατέρριψαν την επικρατούσα θεωρία ότι η συστολική και η διαστολική πίεση επηρεάζουν εξίσου τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών, και απέδειξαν ότι η αρτηριακή πίεση καθορίζει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας μέσω διαφορετικών υποκείμενων βιολογικών μηχανισμών και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν κατά την εξέταση των ασθενών.
Οι ασθένειες είναι οι παρακάτω:
- Η υψηλή συστολική πίεση φάνηκε να συνδέεται άμεσα με την ενδοκρανιακή αιμορραγία
- και τη στηθάγχη.
- Η υψηλή διαστολική πίεση φάνηκε να συνδέεται με το κοιλιακό αορτικό ανεύρυσμα.
Πώς μετράμε την αρτηριακή πίεση;
Η πίεση μετράται με το σφυγμομανόμετρο ή αλλιώς το πιεσόμετρο. Υπάρχει υδραργυρικό και μηχανικό μανόμετρο, καθώς και ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Το πιο αξιόπιστο θεωρείται το υδραργυρικό, χωρίς όμως να υποτιμάται η αξία και των άλλων δύο τύπων, ιδίως του ηλεκτρονικού ως πιο εύχρηστου, για την εκτίμηση των τιμών της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι.
Για να μετρήσουμε σωστά την αρτηριακή πίεση προτιμότερη είναι η καθιστή θέση με ακουμπισμένο χαλαρά το αριστερό χέρι σε ένα τραπέζι στο ύψος της καρδιάς. Η περιχειρίδα τοποθετείτε γύρω από τον βραχίονα 3 περίπου εκατοστά πάνω από τον αγκώνα. Το μέγεθος του αεροθαλάμου παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 40% του βραχίονα μας.
Το στηθοσκόπιο θα πρέπει να τοποθετείται ελαφρά και σταθερά πάνω από την βραχιόνια αρτηρία που την συναντάμε στην εσωτερική μεριά του βραχίονα προς το μικρό δάκτυλο του χεριού.
Η πίεση θα πρέπει να μετράται μετά από 5-10 λεπτά ξεκούρασης, όχι μετά φαγητό ή τσιγάρο, σε ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον. Δεν πρέπει να φοράμε στενά ρούχα στο χέρι που μετράμε την πίεση, ενώ η πλάτη μας παραμένει στηριγμένη σε όλη τη διάρκεια της μέτρησης. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από μεσοδιάστημα 3 λεπτών και να υπολογίζεται ο μέσος όρος των δύο μετρήσεων, εκτός αν παρατηρηθεί σημαντική απόκλιση, οπότε θα χρειαστεί και τρίτη μέτρηση.
Η μέτρηση με μη ηλεκτρονικό πιεσόμετρο συνοδεύεται με ψηλάφηση του σφυγμού στον καρπό. Φουσκώνουμε την περιχειρίδα περίπου 30 mmHg πάνω από το σημείο εκείνο που εξαφανίζεται ο σφυγμός στον καρπό. Από εκεί αφήνουμε σιγά σιγά τον αέρα να φεύγει από την βαλβίδα με σταθερό ρυθμό 2-3 mmHg ανά καρδιακό παλμό, ενώ με το ακουστικό τοποθετημένο στην έσω πλευρά του βραχίονα στο κάτω όριο της περιχειρίδος περιμένουμε να ακούσουμε τον ήχο του αίματος.
Το ύψος της στήλης υδραργύρου ή η θέση της βελόνας όπου θα ακούσουμε το πρώτο ήχο αντιστοιχεί στη συστολική πίεση ενώ το σημείο όπου οι ήχοι θα εξαφανιστούν τελείως αντιστοιχεί στη διαστολική πίεση.
Οι ήχοι που ακούμε με το ακουστικό του πιεσόμετρου λέγονται ήχοι “Korotkoff”. Το όνομα τους το πήραν από τον Ρώσο ιατρό Νικολάϊ Κορότκοφ, ο οποίος τους περιέγραψε το 1905 όταν εργαζόταν στην Ιατρική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης.
Καθώς όμως η αρτηριακή πίεση δεν παραμένει σταθερή όλο το 24ωρο, μία μόνο μέτρηση δεν αρκεί για να κατατάξουμε ένα άτομο ως φυσιολογικό ή υπερτασικό. Ένα μικρό μηχάνημα που το κρεμάμε στο ώμο μας και συνδέεται με ένα πιεσόμετρο που φοράμε στο χέρι μας συνέχεια για ένα 24ωρο, βοηθά να καταγράψουμε τις τιμές της πίεσης μας καθ όλη τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας και να γνωρίσουμε ακριβώς τις διακυμάνσεις της.
Η εξέταση αυτή ονομάζεται 24ωρη καταγραφή αρτηριακής πίεσης ή Holter αρτηριακής πίεσης.
