Η πιο απλή μέθοδος επικοινωνίας για να σταματήσετε να μαλώνετε με όλους!
Δεν ακούμε πραγματικά τι λένε οι γύρω μας. Δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Κάνουμε πως ακούμε όμως η αλήθεια είναι πως δεν ακούσαμε ούτε τα μισά. Αν επίσης δεν δίνουμε την ανάλογη οπτική επαφή στο συνομιλητή μας, έχουμε χάσει σημεία κλειδιά της κουβέντας μας. Σας ακούγονται οικεία μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά; Εσείς ακούτε τους άλλους; Έχετε βιώσει ανάλογη συμπεριφορά από τρίτους και νιώθετε ότι δεν σας άκουσαν; Ας μιλήσουμε σήμερα για την ενεργή ακρόαση!
Επικοινωνία και άνθρωπος.
Από όταν η ανθρωπότητα ξεκίνησε να επικοινωνεί, ξεκίνησαν και οι συγκρούσεις. Γιατί γεννήθηκε και η άγνοια απέναντι στον συνομιλητή μας. Με νοήματα, μέσω της εκάστοτε γλώσσας, μέσω του γραπτού λόγου. Το θετικό με τον γραπτό λόγο είναι πως είναι πιο ξεκάθαρος και ειλικρινής. Δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια παρερμηνείας. Τα γραπτά μένουν και έχεις το περιθώριο να επεξεργαστείς το κείμενο. Να το μελετήσεις, να το διαβάσεις ξανά και ξανά. Να κατανοήσεις.
Στη σύγχρονη εποχή η επικοινωνία έχει διευκολυνθεί με διάφορους τρόπους. Τα τηλέφωνα έγιναν απλό παιχνίδι στα χέρια μας. Τα γραπτά μηνύματα, οι βιντεοκλήσεις, η επικοινωνία μέσω φωτογραφίας ή ακόμα και με εικονίδια. Θα φανταζόμασταν πως αυτό θα έλυνε τις περισσότερες συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις. Όμως έχουμε φτάσει στο αντίθετο σημείο. Η πληθώρα πληροφοριών που δεχόμαστε μας έχει οδηγήσει στο να μην ακούμε, να μην διαβάζουμε τι λένε οι άλλοι. Τρέχουμε σε ένα κείμενο, μιλάμε μόνοι μας σε ένα τηλεφώνημα, παρατηρούμε ότι μας ενδιαφέρει σε μια φωτογραφία. Τα μάτια και τα αυτιά μας τα έχουμε εκπαιδεύσει λάθος.
Τι και αν μια φωτογραφία είναι χίλιες λέξεις. Εμείς θα δούμε εκείνη την κουκκίδα που θα μας κάνει να χάσουμε και το δέντρο και το δάσος μαζί. Μέχρι ένα σημείο είναι λογικό και αποδεκτό να παρατηρούμε διαφορετικά πράγματα σε μια συνομιλία. Όταν όμως έχουμε απέναντί μας ένα πρόσωπο, δεν ακούμε αυτό που θέλει να πει. Η άγνοια που ξεκινά να γεννά αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Φιλίες, σχέσεις, οικογενειακοί, συγγενικοί επαγγελματικοί δεσμοί, χάλασαν στο βωμό της αγνοίας και του εγώ. Μπορούμε όμως να μάθουμε να ακούμε πραγματικά;
Ενεργή ακρόαση.
Η ενεργή ακρόαση δεν είναι άλλος ένας ορισμός στην επικοινωνία. Είναι η βάση της επικοινωνίας ή έστω θα έπρεπε να είναι. Τι είναι όμως η ενεργή ακρόαση; Η ενεργή ακρόαση απαιτεί δέσμευση από τον ακροατή. Σου ζητά να είσαι πλήρως δεσμευμένος στο τι ακούς και να ανταποκριθείς σε αυτό που επικοινωνείτε.
Η ενεργή ακρόαση απαιτεί να μπούμε μέσα στον ομιλητή, να πιαστούμε από την πλευρά που βλέπει αυτός τα πράγματα. Τι είναι αυτό που μας επικοινωνεί; Ακόμα περισσότερο, πρέπει να εκφράσουμε στον ομιλητή ότι κατανοούμε την άποψη του.
Ακούγεται τόσο απλό και εύκολο. Δεν συμβαίνει όμως τις περισσότερες φορές. Όταν ακούμε και συμφωνούμε με κάποιον βιαζόμαστε να τον διακόψουμε για να πούμε πως έχουμε την ίδια άποψη. Όταν διαφωνούμε, πάλι διακόπτουμε για να εκφράσουμε την αντίθεση μας. Ο ομιλητής όμως δεν πρόλαβε καν να ολοκληρώσει αυτό που ήθελε να πει. Και αν ακόμα του μένει έστω και μια λέξη, αυτή μπορεί να κάνει τη διαφορά. Να μας αλλάξει γνώμη για το αν όντως συμφωνούμε ή διαφωνούμε.
Ο λόγος που αφήνουμε τον συνομιλητή μας να ολοκληρώσει, δεν είναι άλλος παρά να ακούσουμε μέχρι το τέλος τι έχει να πει. Να έχουμε μια ολοκληρωμένη γνώμη. Να του δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο να εξηγήσει. Όταν γίνει αυτό, μπορούμε αν έχουμε απορίες να κάνουμε ερωτήσεις. Αν δεν έχουμε καταλάβει κάτι ή θέλουμε να το ξεκαθαρίσουμε, να επέμβουμε πάνω σε αυτό. Δίνοντας και πάλι χρόνο και την ευκαιρία να ακούσουμε πραγματικά.
Για να εξηγήσω περισσότερο την ενεργή ακρόαση, θα παραθέσω τα πέντε σημεία κλειδιά.
Τα πέντε βασικά σημεία της ενεργής ακρόασης.
- Δίνουμε προσοχή.
- Δώστε στον συνομιλητή σας την ακέραιη προσοχή σας και αναγνωρίστε το μήνυμα. Αναγνωρίστε την μη-προφορική επικοινωνία η οποία μιλά δυνατά.
- Να κοιτάζετε ευθεία τον συνομιλητή
- Αφήστε στο πλάι σκέψεις που αποσπούν την προσοχή σας.
- Μην ετοιμάζεστε ψυχολογικά για αντίκρουση/αντιπαράθεση.
- Αποφύγετε περιβαλλοντικούς παράγοντες π.χ. παράπλευρες συζητήσεις.
- Δείξτε ότι ακούτε.
- Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα του σώματος και κινήσεις για να δείξετε την προσοχή σας.
- Χαμογελάστε, γνέψτε ή χρησιμοποιήστε άλλες εκφράσεις του προσώπου
- Κρατήστε μια στάση σώματος που να δείχνει πως είστε ανοιχτοί σε ότι ακούτε.
- Ενθαρρύνετε τον ομιλητή να συνεχίσει.
- Ανατροφοδότηση.
- Τα δικά μας προσωπικά φίλτρα, οι υποθέσεις μας, οι κρίσεις μας και τα πιστεύω μας μπορούν να παραμορφώσουν όσα ακούμε. Ως ακροατής ο ρόλος σας είναι να κατανοήσετε τι έχει ειπωθεί.
- Επιβεβαιώστε όσα ακούσατε, ρωτήστε και ξεκαθαρίστε όσα δεν είστε σίγουροι πως ακούσατε.
- Συνοψίστε τα σχόλια του ομιλητή ανά διαστήματα, διακόπτοντας ευγενικά και εκεί που πρέπει.
- Αναβάλλετε την γνώμη σας.
- Το να διακόπτεται συνέχεια είναι χάσιμο χρόνου. Εκνευρίζει τον ομιλητή, χάνεται το νόημα της συζήτησης και πιστεύω σε κανέναν δεν αρέσει να τον διακόπτουν συνέχεια.
- Αφήστε τον να ολοκληρώσει το σημείο που αναλύει πριν κάνετε ερωτήσεις. Μην διακόπτετε με αμέτρητες διαφωνίες.
- Ανταποκριθείτε κατάλληλα.
- Η ενεργή ακρόαση είναι το μοντέλο επικοινωνίας που προάγει σεβασμό και κατανόηση. Λαμβάνετε πληροφορίες και μια άλλη οπτική. Με το να επιτεθείτε στον ομιλητή δεν κερδίζετε κάτι.
- Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς στις απαντήσεις σας. Εκφράστε τις απόψεις σας με σεβασμό.
Τι συμβαίνει με τους ανθρώπους και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σήμερα;
Θα αναφερθώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς είναι ο πλέον μοντέρνος τρόπος επικοινωνίας. Και αυτός που γεννά τις μεγαλύτερες αντιπαραθέσεις σήμερα. Είμαι σίγουρος πως όλοι μας έχουμε διαβάσει/δει έναν καυγά να παίρνει σάρκα και οστά μπροστά στην οθόνη μας. Για απλά θέματα όπως ένα σχόλιο για τον αγαπημένος μας ηθοποιό/τραγουδιστή. Μέχρι για πιο εθνικά θέματα όπως ποιος είναι περισσότερο Έλληνας, ποιος αγαπάει την πατρίδα του περισσότερο και γιατί υπάρχουν οι παρελάσεις.
Κάποιοι μπορεί να πυροδοτήσατε αυτή τη διαμάχη με κάποιο σχόλιο που κάνατε. Ηθελημένα ή άθελα σας, βρεθήκατε να μαλώνετε διαδικτυακά με φίλους και αγνώστους. Υπερασπιζόμενοι τον εαυτό σας και τα πιστεύω σας, δεν ξέρετε πλέον αν πρέπει να σβήσετε το σχόλιο σας ή τους φίλους που σας επιτέθηκαν.
Πρέπει να δεχτούμε αρχικά πως δεν συμφωνούμε όλοι μεταξύ μας.
Δεν έχουμε την ίδια άποψη, δεν έχουμε τις ίδιες αντιλήψεις ούτε τα ίδια πιστεύω. Αν δεν υπάρξει αυτή η αναγνώριση και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, τότε δεν καταλήγουμε πουθενά. Αν διαβάζεις κάτι που διαφωνείς, μπορείς να το εκφράσεις με κόσμιο τρόπο ως απάντηση. Αν θεωρείς πως θα ανάψεις φωτιές στη συζήτηση, σκέψου αρχικά αν υπάρχει λόγος να το κάνεις.
Για παράδειγμα, το Facebook έδωσε την ελευθερία στον καθένα να εκφράσει την άποψη του. Εσύ πρέπει να αποφασίσεις αν το άτομο που εκφέρει συγκεκριμένες απόψεις το θέλεις μέσα στην «κοινωνική σου ομάδα». Μπορείς να διαφωνήσεις με κάποιον όμως τον εκτιμάς συνολικά σαν άτομο. Αν όχι, μπορείς απλά να τον διαγράψεις. Χωρίς καν να εξηγήσεις γιατί και πως. Εσύ επιλέγεις αν στο προφίλ σου θέλεις να βλέπεις και να διαβάζεις θέματα που σε εκνευρίζουν, σε οδηγούν σε αντιπαραθέσεις και αργότερα σε κακή διάθεση.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα εργαλείο, πως θες να τα χρησιμοποιήσεις; Επίσης είτε έχεις 100 φίλους είτε 4.000, ποτέ μα ποτέ μην πιστέψεις πως η γνώμη σου μετράει περισσότερο από των υπολοίπων. Όσο σωστός και αν νομίζεις ότι είσαι, κανείς δεν σου δίνει το δικαίωμα να προσβάλεις τους άλλους.
Διαπροσωπικές επαφές και το Εγώ μας!
Το ίδιο ισχύει ακόμα και στις διαπροσωπικές επαφές και συναντήσεις σου. Έχεις απέναντι σου φίλους, γνωστούς ή νέα πρόσωπα που μόλις γνώρισες. Αν οι απόψεις που εκφράζονται είναι τόσο έντονα αντίθετες με τις δικές σου, μπορείς να αποχωρήσεις ευγενικά. Να εκφράσεις την αντίθεση σου, την γνώμη σου και αν δεις πως δεν γίνεται σεβαστή(όχι σύμφωνη) τότε αποχωρείς. Δεν βιώνεις μια ήττα εκείνη τη στιγμή αλλά μια μεγάλη νίκη. Δεν επικροτείς αυτό που ειπώθηκε, αλλά δεν συμμετέχεις πλέον σε κάτι που είναι ξένο και αντίθετο με σένα.
Οι άνθρωποι θα διαφωνούν πάντα, είναι γεγονός, αποδέξου το. Είναι δύσκολο, το ξέρω και προσωπικά το βιώνω πολύ συχνά. Πρέπει όμως να μάθεις, να εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου να ζει καλά. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν ζεις μέσα σε αντιδικίες, καυγάδες, μόνιμη υπεράσπιση των απόψεων σου. Με όσα διαφωνείς, μπορείς να βρεις άλλους τρόπους να τα εκφράσεις και να τα υπερασπιστείς. Άκου, μάθε, πρόσεξε τι λένε οι άλλοι. Η ενεργή ακρόαση θα σε βοηθήσει σε αυτό, όσο δεν φαντάζεσαι.
Παράλληλα αν τιθασεύσεις το εγώ σου, θα προστατεύσεις την ευημερία σου και την ψυχική σου γαλήνη. Δεν χρειάζεται να βγαίνεις πάντα ο κερδισμένος σε μια συζήτηση, επειδή ανάγκασες τους άλλους να συμφωνήσουν μαζί σου. Θα είσαι πιο κερδισμένος αν ακούσεις και αναγνωρίσεις την άλλη άποψη. Θα δυναμώσει τον εσωτερικό σου κόσμο αν αποχωρήσεις, φυσικά ή πνευματικά, από μια κουβέντα που σου κάνει κακό. Που δεν έχει να σου προσφέρει περισσότερα.
Θα ξέρεις όμως ότι άκουσες και ότι δεν έπεσες θύμα παρεξήγησης η παρερμηνείας. Τότε είσαι εσύ ο κερδισμένος, γιατί έτσι γνωρίζεις ποιους έχεις απέναντι σου. Θωρακίζεις τον εαυτό σου από άτομα με δυστοπικές σκέψεις και αρνητική ενέργεια. Δεν έχει σημασία που πήρε μέρος το γεγονός, στο Διαδίκτυο ή σε μια συνάντηση. Η συμπεριφορά σου θα πρέπει να παραμένει κόσμια και παραδειγματική. Έτσι αφοπλίζεις αυτόν που με φωνές προσπάθησε να σου επιβληθεί.
Βογιατζής Ηλίας
