Αυξημένες τρανσαμινάσες: Ποια προβλήματα υγείας δείχνουν;
Τι είναι και πότε αυξάνονται οι τρανσαμινάσες
Η ευρεία διαθεσιμότητα και συχνή χρήση των βιοχημικών εξετάσεων έχουν οδηγήσει σήμερα σε αύξηση της συχνότητας ανεύρεσης παθολογικών τιμών της ηπατικής βιοχημείας. Υπολογίζεται ότι παθολογική ηπατική βιοχημεία παρατηρείται στο 1-4% του ασυμπτωματικού πληθυσμού.
Τρανσαμινάσες
Οι τρανσαμινάσες (ALT και AST) είναι ένζυμα που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία μετά από βλάβη ή νέκρωση των ηπατικών κυττάρων. Το συχνότερο αίτιο ήπιας αύξησης των τρανσαμινασών στις μέρες μας, με την υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής (δίαιτα πλούσια σε λιπαρά και σε κόκκινο κρέας και φτωχή σε φυτικές ίνες, σε συνδυασμό με μειωμένη σωματική άσκηση), είναι η εναπόθεση λίπους στο ήπαρ. Αυτό ονομάζεται λιπώδης διήθηση του ήπατος και μπορεί να συνοδεύεται με ικανή φλεγμονή / νέκρωση ηπατοκυττάρων, δηλαδή στεατοηπατίτιδα.
Η συχνότητα της λιπώδους διήθησης στον γενικό πληθυσμό δεν μπορεί επακριβώς να εκτιμηθεί, δεδομένου ότι οι περισσότερες περιπτώσεις είναι τελείως ασυμπτωματικές. Επειδή καμία εξέταση αίματος δεν θέτει τη διάγνωση, όταν υπάρχει υπόνοια λιπώδους διήθησης θα πρέπει να γίνει αρχικά αποκλεισμός των άλλων αιτίων ηπατοπάθειας με ειδικές εξετάσεις. Το υπερηχογράφημα ήπατος μπορεί να απεικονίσει την εναπόθεση του λίπους στο ηπατικό παρέγχυμα, όπως και η αξονική ή η μαγνητική τομογραφία. Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με πιθανή διάγνωση λιπώδους διήθησης, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει αλλαγή του τρόπου ζωής (σωματική άσκηση και βελτίωση της δίαιτας), απώλεια σωματικού βάρους, διακοπή πιθανών ηπατοτοξικών φαρμάκων, καθώς και ρύθμιση του διαβήτη και της υπερλιπιδαιμίας.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές των τρανσαμινασών;
Θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι οι φυσιολογικές τιμές διαφέρουν από εργαστήριο σε εργαστήριο ανάλογα με την μέθοδο μέτρησής τους και το αντιδραστήριο που χρησιμοποιούν. Σε γενικές γραμμές οι φυσιολογικές τιμές των τρανσαμινασών είναι οι εξής:
Αλανινική ή πυροσταφυλική αμινοτρανσφεράση (ALT ή SGPT):
Άνδρες: 10-55 IU/L
Γυναίκες: 7-30 IU/L
Ασπαρτική ή οξαλοξεική αμινοτρανσφεράση (AST ή SGOT):
Άνδρες: 10-40 IU/L
Γυναίκες: 9-32 IU/L
Η αύξησή τους συνήθως δείχνει κάποια βλάβη στο συκώτι, γι’ αυτό και πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια του προβλήματος.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που μπορεί να εκδηλωθούν στο συκώτι είναι τα εξής: Σε ποιες περιπτώσεις και πόσο αυξάνονται οι τρανσαμινάσες;
Το πόσο αυξάνονται οι τρανσαμινάσες εξαρτάται από το πόσο μεγάλη είναι η καταστροφή των ηπατοκυττάρων, δηλαδή η έκταση της βλάβης στο συκώτι. Οι τρανσαμινάσες αυξάνονται στις εξής περιπτώσεις:
Αλκοολικό λιπώδες ήπαρ:
- AST <8 φορές πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο
- ALT <5 φορές πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο
Μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος (δες σχετικό άρθρο στο peptiko.gr):
- AST και ALT <4 φορές πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο
Οξεία ιογενής ηπατίτιδα ή ηπατίτιδα με ίκτερο άλλης αιτιολογίας (από τοξίνες):
- AST και ALT >25 φορές πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο
Ισχαιμία ήπατος (ισχαιμική ηπατίτιδα, ηπατικό σοκ):
- AST και ALT >50 φορές πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο (με ταυτόχρονη μεγάλη αύξηση της γαλακτικής δεϋδρογονάσης, LDH)
Χρόνια ηπατίτιδα C:
- Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει συγκεκριμένη αύξηση, συνήθως η αύξηση των τρανσαμινασών είναι κάτω από το διπλάσιο από το ανώτερο φυσιολογικό όριο και σπάνια πάνω από το 10-πλάσιο πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο.
Χρόνια ηπατίτιδα Β:
- Τα επίπεδα των τρανσαμινασών κυμαίνονται από εντελώς φυσιολογικά έως ήπια ή μέτρια αύξηση (περίπου στο διπλάσιο από το ανώτερο φυσιολογικό όριο). Στις εξάρσεις ή αναζωπύρωση της χρόνιας ηπατίτιδας Β, οι τρανσαμινάσες δυνατόν να αυξηθούν και πάνω από το 10-πλάσιο από το ανώτερο φυσιολογικό όριο.
.
