Χολολιθίαση: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από πέτρες στη χολή – Τι να προσέξετε στη διατροφή σας

Η χολολιθίαση είναι η εναπόθεση σκληρών μορφωμάτων εντός της χοληδόχου κύστης που ονομάζονται χολόλιθοι.

Είναι αρκετά συχνή και προσβάλλει και τα δύο φύλα με μια μικρή υπεροχή στις γυναίκες άνω των 40 ετών.

Οι αιτίες της χολολιθίασης δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως, αν και φαίνεται ότι υπάρχει μια σειρά παραγόντων που είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία χολολίθων.

Η παραγωγή της χολής γίνεται από το ήπαρ και η αποθήκευσή της γίνεται εντός της χοληδόχου κύστης για να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια των γευμάτων με στόχο την πέψη των λιπαρών τροφών. Βασικά στοιχεία της χολής είναι -μεταξύ των άλλων- η χοληστερόλη και η χολερυθρίνη, ένα προϊόν αποδόμησης των ερυθρών κυττάρων του αίματος. Παράλληλα, τα δυο αυτά συστατικά αποτελούν και τους βασικούς πυρήνες δημιουργίας των χολολίθων.

Περίπου το 95-98% των χολολίθων έχουν ως βασικό στοιχείο τη χοληστερόλη και το υπόλοιπο 2-5% τη χολερυθρίνη. Το μέγεθος και ο αριθμός των χολολίθων μέσα σε μια χοληδόχο κύστη ποικίλλει σημαντικά.

Δείτε ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων στη χολή:

• Διαβήτης
• Διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες και πλούσια σε χοληστερόλη και λιπαρά
• Περιττά κιλά
• Απότομη και μεγάλη απώλεια βάρους
• Οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης
• Yψηλά επίπεδα οιστρογόνων λόγω εγκυμοσύνης, λήψης αντισυλληπτικών ή θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης

Τύποι χολόλιθων

1. Χολόλιθοι χοληστερόλης: Είναι οι πιο διαδεδομένοι, καθώς αποτελούν περίπου το 80% των χολόλιθων και σχηματίζονται σε περίσσεια χοληστερόλης στη χολή
2. Χολόλιθοι χολερυθρίνης: Σχηματίζονται σε αφθονία χολερυθρίνης στη χολή και είναι συχνότεροι μεταξύ των ατόμων με ηπατική νόσο, μολυσμένων χολικών σωλήνων ή διαταραχών του αίματος
3. Μικτοί χολόλιθοι: Περιλαμβάνουν την συνύπαρξη χολόλιθων χοληστερινικού και χολερυθρινικού τύπου

Τι να προσέξω στη διατροφή μου;

Το 80-90 % των περιπτώσεων χολολιθίασης στη χώρα μας σχετίζεται με τη διατροφική συνήθεια

Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν εξετάσει το ρόλο της διατροφής ως δυνητικού παράγοντα κινδύνου για το σχηματισμό χολόλιθου, αλλά τα ευρήματά τους είναι αμφιλεγόμενα. Ωστόσο πολλοί διατροφικοί παράγοντες μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αιτιολογία των χολόλιθων.

Γενικές διατροφικές οδηγίες για όσους πάσχουν από χολολιθίαση:

Περιορίστε τα λιπαρά

Οι χολόλιθοι σχετίζονται στενά με μία διατροφή υψηλή σε λιπαρά και χαμηλή σε φυτικές ίνες.

Είναι καλό να περιορίσετε τα ζωικά λίπη που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και αυξάνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης σας. Επιπλέον, περιορίστε τα trans λιπαρά, τα οποία προέρχονται από μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια, που χρησιμοποιούνται στα περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα και fast food και τα οποία σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο χολόλιθου.

Προτιμήστε καλά λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο, τα λιπαρά ψάρια και τους ξηρούς καρπούς, τα οποία είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα και είναι ωφέλιμα για την υγεία σας.

Προσοχή! Μην αποκλείσετε τελείως τα λίπη από τη διατροφή σας. Μία δίαιτα πολύ χαμηλή σε λιπαρά μπορεί μερικές φορές να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Καταναλώνετε περισσότερα τρόφιμα φυτικής προέλευσης

Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, προϊόντα ολικής αλέσεως) έχουν συσχετιστεί με μειωμένη εμφάνιση χολόλιθων.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι χορτοφαγικές δίαιτες, οι οποίες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες και περιέχουν λίπος κυρίως σε ακόρεστες μορφές σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για χολοκυστεκτομή. Ακόμη, έρευνες απέδειξαν ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερες φυτικές πρωτεΐνες έχουν 20-30% χαμηλότερο κίνδυνο για χολολιθίαση από όσες καταναλώνουν λιγότερες.

Αντικατάσταση σακχάρων και εκλεπτυσμένων αμύλων με τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες

Ο κίνδυνος σχηματισμού χολόλιθου, είναι υψηλότερος σε δίαιτες που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες, σε αντίθεση με την μη ραφιναρισμένη μορφή.

Μία μελέτη μεταξύ ανδρών στις ΗΠΑ έδειξε ότι τα άτομα που καταναλώνουν πιο εξευγενισμένους υδατάνθρακες έχουν 60% μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης χολόλιθων, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερο.

Διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους

Οι γυναίκες με ΔΜΣ ≥ 30 έχουν τουλάχιστον διπλάσιο κίνδυνο για την εκδήλωση χολολιθίασης σε σύγκριση με τις γυναίκες με ΔΜΣ < 25.

Το ίδιο ισχύει και για τους άνδρες με ΔΜΣ ≥ 25, σε σύγκριση με άνδρες με ΔΜΣ < 22,5.

Σταδιακή απώλεια βάρους

Σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα η επίτευξη ενός υγιούς βάρους είναι επωφελής, διότι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των χολόλιθων.

Ωστόσο, είναι σημαντικό, η απώλεια βάρους να πραγματοποιείται με έναν σταδιακό ρυθμό, καθώς η ταχεία απώλεια έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη χολόλιθων, διότι μπορεί να διαταράξει την κανονική ισορροπία χοληστερόλης και χολικών αλάτων και να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η συνιστώμενη απώλεια καθορίζεται σε 0,5 έως 1 κιλό την εβδομάδα.

Συστηματική άσκηση

Η τακτική φυσική δραστηριότητα σχετίζεται επίσης με μειωμένη πιθανότητα ανάπτυξης χολόλιθων.

Σε μια συστηματική ανασκόπηση, μελέτες διαπίστωσαν μειωμένο κίνδυνο νόσου της χοληδόχου κύστης σε άτομα με υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.

Ακόμη, έρευνες έχουν αποδείξει ότι 30 λεπτά καθημερινής αερόβιας άσκησης μπορεί να λειτουργήσουν προστατευτικά έναντι του σχηματισμού χολόλιθων.

Μέτρια κατανάλωση καφέ και αλκοολούχων ποτών

Επιδημιολογικές μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι η μέτρια πρόσληψη καφέ και αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο σχηματισμού χολολιθίασης. Απαιτούνται πάντως περισσότερες μελέτες για να εξακριβωθεί η ακριβής σχέση τους.

Ωστόσο, δεδομένων των κινδύνων για την υγεία (π.χ. κίρρωση του ήπατος, καρκίνος, κτλ.) που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ, απαιτείται προσοχή σχετικά με τη χρήση αλκοόλ.

Καταγραφή ημερολογίου τροφίμων

Εάν έχετε συμπτώματα που έρχονται και φεύγουν, δοκιμάστε να καταγράψετε σε ένα ημερολόγιο τα τρόφιμα που καταναλώνετε και τυχόν συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν.

Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε ποια τρόφιμα μπορεί να πυροδοτούν ορισμένα συμπτώματά σας.

giatros-in.gr